Φωτεινή Μαστρογιάννη
H Δρ. Κέρυλ Μακ Μπράιντ (Dr. Karyl McBride) είναι διάσημη ψυχολόγος και οικογενειακή σύμβουλος με πολυετή επαγγελματική εμπειρία. Τα τελευταία δεκαοκτώ χρόνια ερευνά τα παιδιά ναρκισσιστικών γονέων εστιάζοντας στις κόρες των ναρκισσιστικών μητέρων. Έχει γράψει το παγκόσμιο μπεστ σέλλερ «Will I ever be good enough?» το οποίο σύντομα θα μεταφρασθεί και στα Ελληνικά. Ακολουθεί η συνέντευξη την οποία έδωσε στη Φωτεινή Μαστρογιάννη.
ΦΜ: Ο ναρκισσισμός είναι ψυχική ασθένεια; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ναρκισσιστή;
ΚΜΜ: Η Ναρκισσιστική Διαταραχή της Προσωπικότητας αναφέρεται στο Διαγνωστικό Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών (ΔΣΕ). Περιγράφεται ως μία διαταραχή της προσωπικότητας η οποία έχει εννέα χαρακτηριστικά/γνωρίσματα.
Ο Ναρκισσισμός είναι μία διαταραχή φάσματος που σημαίνει ότι έχει ένα συνεχές που κυμαίνεται από την ύπαρξη μερικών ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών έως την πλήρη ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας. Τα εννέα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που παρατίθενται στο ΔΣΕ για την πλήρη ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας είναι τα ακόλουθα:
1. Το άτομο έχει μεγαλειώδη αίσθηση του εαυτού του π.χ. υπερβάλλει για τα ταλέντα και τα επιτεύγματά του και απαιτεί από τους άλλους να τον θεωρούν ανώτερο χωρίς όμως να έχει τα αντίστοιχα επιτεύγματα.
2. Έχει φαντασιώσεις απέραντης επιτυχίας, δύναμης, ευφυΐας, ομορφιάς ή ιδανικής αγάπης.
3. Πιστεύει ότι είναι «μοναδικός/ή» και ξεχωριστός και μπορούν να τον/την καταλάβουν ή να σχετίζονται μαζί του/της μόνο ξεχωριστοί άνθρωποι ή άνθρωποι και οργανισμοί υψηλού κύρους.
4. Επιζητεί τον υπερβολικό θαυμασμό.
5. Έχει αίσθηση δικαιώματος δηλ. έχει αδικαιολόγητες προσδοκίες για λήψη εξαιρετικά ευνοϊκής μεταχείρισης ή απαιτεί την αυτόματη συμμόρφωση με τις προσδοκίες του/της.
6. Εκμεταλλεύεται τους άλλους για να επιτύχει τους σκοπούς του/της.
7. Δεν έχει ενσυναίσθηση. Είναι απρόθυμος να αναγνωρίσει τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων.
8. Συχνά ζηλεύει τους άλλους ή πιστεύει ότι οι άλλοι τον φθονούν.
9. Είναι αλαζόνας, έχει ακατάδεκτη συμπεριφορά και τρόπους.
ΦΜ: Μπορεί μία κοινωνία να είναι ναρκισσιστική;
ΚΜΜ: Η ατομική διαταραχή της προσωπικότητας και ο κοινωνικός ναρκισσισμός μοιάζουν αλλά, εντούτοις, διαφέρουν. Τα κοινωνικά ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά σχετίζονται με συμπεριφορές τύπου «τα πάντα περιστρέφονται γύρω από εμένα», με την εστίαση στην εικόνα, στην ομορφιά και στη δύναμη. Για παράδειγμα, στην αμερικανική κουλτούρα ενθουσιαζόμαστε με το «τι» αντί με το «ποιος». Το αποκαλώ νοοτροπία «λάμψης». Εάν η ζωή είναι μόνο το τι κάνουμε αντί του ποιοι πραγματικά είμαστε τότε είναι μία ζωή άδεια και συναισθηματικά αποσυνδεδεμένη.
ΦΜ: Πώς μπορεί κάποιος να καταλάβει ότι μία μητέρα είναι ναρκισσίστρια;
ΚΜΜ: Ο ακρογωνιαίος λίθος του μητρικού ναρκισσισμού είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης και η αδυναμία συντονισμού με τον συναισθηματικό κόσμο των άλλων, ιδιαίτερα των παιδιών. Μία ναρκισσιστική μητέρα ενδιαφέρεται περισσότερο για το τι σκέφτεται κάποιος και όχι για το πως αισθάνεται κάποιος γι’αυτή. Εάν το παιδί κάνει αυτό που αυτή πιστεύει ότι πρέπει να κάνει τότε αισθάνεται καλά. Δεν ενδιαφέρεται για την ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού.
ΦΜ: Γιατί οι ναρκισσιστικές μητέρες εστιάζουν περισσότερο στις κόρες και όχι στους γιους τους;
ΚΜΜ: Μπορεί βέβαια να εστιάσουν και στους δύο αλλά φαίνεται ότι με τις κόρες τους είναι περισσότερο ανταγωνιστικές και τις ζηλεύουν όσον αφορά τη συμπεριφορά, την ομορφιά και τη γενικότερη εικόνα τους. Μεταφέρουν στις κόρες ένα διπλό μήνυμα του τύπου «δείξε στον κόσμο πόσο καλή είσαι έτσι ώστε να φαίνομαι εγώ καλή μητέρα αλλά να μην είσαι τόσο καλή που να με επισκιάσεις».
ΦΜ: Πώς γίνεται μία μητέρα ναρκισσιστική; Υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά των ναρκισσιστικών μητέρων όπως είναι π.χ. κοινωνική τάξη, προέλευση κτλ.;
ΚΜΜ: Η κοινωνική τάξη ή η προέλευση δεν αποτελούν κοινά χαρακτηριστικά. Αυτό που γνωρίζουμε,από έρευνες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής, είναι ότι ο ναρκισσισμός συνήθως δημιουργείται από το προσωπικό τραύμα που έχει η ίδια η μητέρα και από μία δύσκολη παιδική ηλικία που μπορεί να είχε. Από το τραύμα αυτό δεν έχει αναρρώσει και η κληρονομιά της παραμορφωμένης αγάπης μεταφέρεται από τη μία γενιά στην άλλη.
ΦΜ: Ποιες είναι οι επιπτώσεις της συμπεριφοράς μίας ναρκισσιστικής μητέρας στη ζωή της κόρης και/ή του γιου της;
ΚΜΜ: Η απάντηση αυτής της ερώτησης είναι ένα ολόκληρο βιβλίο. Συστήνω το Will I Ever Be Good Enough? Healing the Daughters of Narcissistic Mothers (Θα είμαι ποτέ αρκετά καλή; Θεραπεία των θυγατέρων ναρκισσιστικών μητέρων – σημ πρόκειται για το βιβλίο της που θα μεταφρασθεί στα Ελληνικά).
Τα παιδιά ναρκισσιστικών γονέων μεγαλώνουν με το αίσθημα ότι δεν τα αγαπάνε και ότι είναι «άδεια». Οι συναισθηματικές τους ανάγκες δεν καλύφτηκαν στην παιδική τους ηλικία και τα συναισθήματά τους δεν αναγνωρίστηκαν. Το γεγονός αυτό προκαλεί αμφιβολίες για το ποια πραγματικά είναι, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αισθάνονται ότι αξίζουν μόνο γι’αυτά που κάνουν και όχι για το ποια είναι.
Αρκετά συχνά το παιδί ενός ναρκισσιστική που είναι πλέον ενήλικας αισθάνεται συναισθηματικά ακινητοποιημένο και είναι αδύνατο να εξατομικευθεί σωστά από την οικογένεια προέλευσης. Τα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης μπορούν να παρατηρηθούν όταν το παιδί αυτό γίνεται γονέας, στις δυσκολίες δημιουργίας φιλικών και συναισθηματικών σχέσεων ακόμα και στις αποφάσεις που πρέπει να λάβει για την καριέρα του.
ΦΜ: Πώς μπορεί μία κόρη να θεραπευτεί από τις πληγές που της έχει προκαλέσει η ναρκισσιστική μητέρα;
ΚΜΜ: Έχω αναπτύξει ένα πρόγραμμα ανάρρωσης πέντε σταδίων για τα ενήλικα παιδιά ναρκισσιστικών γονέων. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την αποδοχή της διαταραχής, τη θλίψη για τον γονέα που δεν είχαν, την ανάπτυξη του δικού τους εαυτού, το να μάθουν πώς να θέτουν όρια και να σταματούν την κακοποίηση αλλά και το πώς να εμποδίζουν τα αποτελέσματα της ναρκισσιστικής συμπεριφοράς των γονέων να επηρεάζουν τη δική τους τη ζωή. Το πρόγραμμα των πέντε σταδίων ισχύει και για τους άντρες. Το διδάσκω σε ένα ηλεκτρονικό εργαστήριο και το οποίο μπορείτε να βρείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο:
http://www.willieverbegoodenough.com/workshop-overview-healing-the-daughters-of-narcissistic-mothers/
Προσφέρουμε επίσης και εντατική θεραπεία ατόμου αλλά και ομαδική θεραπεία για τα ενήλικα παιδιά ναρκισσιστικών γονέων. Έχει σημασία να γνωρίζει κάποιος ότι δεν είναι μόνος του και παρέχεται μεγάλη υποστήριξη από τη θεραπευτική μας κοινότητα. Υποστηρίζω πάντα ότι η αντί – θέση στον ναρκισσισμό είναι η ενσυναίσθηση και το να δείχνουμε ενσυναίσθηση στους άλλους αποτελεί καθημερινή πρακτική στο θεραπευτικό μας έργο.
ΦΜ: Μία τελευταία ερώτηση. Στην περίπτωση που μία κοινωνία είναι ναρκισσιστική πώς μπορεί κάποιος που δεν είναι ναρκισσιστής να επιβιώσει σε αυτή;
ΚΜΜ: Η απάντηση είναι να προσπαθούμε να θεραπευτούμε, να δείχνουμε ενσυναίσθηση στους άλλους, να αγαπάμε και να συμπονάμε τον εαυτό μας, να γίνουμε «γονείς» του εαυτού μας, να μάθουμε πώς να θέτουμε όρια σε οποιαδήποτε κακοποιητική συμπεριφορά, να επιλέγουμε προσεκτικά τους φίλους και τις σχέσεις μας. Να επιλέγουμε τη ζωή που είναι κατάλληλη για εμάς και όχι να κάνουμε αυτό που οι άλλοι θέλουν ή πιστεύουν ότι πρέπει να κάνουμε. Η δουλειά αυτή με τον εαυτό μας δεν σταματά ποτέ, παίρνει χρόνο αλλά αξίζει τον κόπο.
ΦΜ: Σας ευχαριστώ πολύ!
http://mastroyanni.blogspot.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου