 |
| Ο βιολόγος - ιχθυολόγος Μανόλης Λαμπράκης μιλά στη "Ν.Κ" |
Τα τελευταία τουλάχιστον τρία χρόνια, η παράνομη αλιεία αλλά και η υπεραλίευση έχει "χτυπήσει κόκκινο" στην Κρήτη, αφού είναι πολλοί εκείνοι που βρήκαν αφορμή για δράση από τη στιγμή εκείνη που σταμάτησε η έκδοση των νέων αδειών ψαρέματος.
Αυτός είναι και ο βασικός παράγοντας, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη ρύπανση της Μεσογείου, που έχουν μετατρέψει σε νεκρά τοπία τις θάλασσες στο νησί μας, αλλά και γενικότερα στον ελλαδικό χώρο.
Την κατάσταση αυτή αποκαλύπτει στη "Νέα Κρήτη" σήμερα ο προϊστάμενος του Τμήματος Αλιείας της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Κρήτης, βιολόγος-ιχθυολόγος Μανόλης Λαμπράκης, που μας μίλησε αναλυτικά για τη μείωση του πληθυσμού των ψαριών, αλλά και για ζητήματα που μας αφορούν όλους, όπως είναι η διατροφική αξία των ψαριών, αλλά και στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουμε για να επιλέγουμε τα ψάρια εκείνα που έχουν το μικρότερο φορτίο σε βαρέα μέταλλα και συνεπώς είναι πιο υγιεινά από κάποια άλλα.
Η υπεραλίευση και η παράνομη αλιεία από τη μια και η ρύπανση της θάλασσας από την άλλη, όπως και η μόλυνση του νερού από μικροβιακό φορτίο, μετατρέπουν σε "νεκροταφείο" τις θάλασσες της Κρήτης και συνολικά της Μεσογείου, με τα περισσότερα είδη ψαριών να έχουν υποστεί μια μείωση που φαίνεται να υπερβαίνει το 30%. Και από χρόνο σε χρόνο, αντί να βελτιώνεται η κατάσταση, βλέπουμε ότι τα παράπονα των επαγγελματιών ψαράδων της Κρήτης, ότι βγαίνουν για ψάρεμα και δε βγάζουν ούτε τα καύσιμά τους, γίνονται διαρκώς και περισσότερα.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, που προέρχονται από το ΕΛΚΕΘΕ, τα περισσότερα είδη ψαριών έχουν υποστεί μια μείωση πάνω από 30% σε σχέση με προηγούμενα χρόνια. Και αν αναφερθούμε και στα εισαγόμενα, μπορούμε να πούμε ότι σε ορισμένα είδη, όπως είναι ο ξιφίας, ο τόννος κ.λπ., η μείωσή τους, τουλάχιστον στους ωκεανούς, έχει φτάσει μέχρι και το 80%.
Εξάλλου, αν και λαμβάνονται μέτρα και υποτίθεται ότι υπάρχει ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η κατάσταση χειροτερεύει διαρκώς, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, που θέλουν τους Κρητικούς ψαράδες να παραπονιούνται ότι βγαίνουν για ψάρεμα και εντοπίζουν μια κατάσταση άκρως απογοητευτική. Αυτή τη συνεχή μείωση των ψαριών επιβεβαιώνει στη "Νέα Κρήτη" και ο προϊστάμενος του Τμήματος Αλιείας της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Κρήτης Μανόλης Λαμπράκης, τονίζοντας ότι η κατάσταση έχει χειροτερεύσει κυρίως την τελευταία τριετία και θα γίνεται χειρότερη μέσα στα επόμενα χρόνια, αν δε ληφθούν δραστικά μέτρα.
«Χειροτερεύει η κατάσταση»
«Βλέπω την καθημερινότητα να χειροτερεύει. Μιλάμε για χιλιάδες τόνους σκουπιδιών στη θάλασσα. Και το πρόβλημα έχει να κάνει κυρίως με τα πλαστικά. Εδώ στο Ηράκλειο, από τότε που ξεκίνησε να δουλεύει ο βιολογικός καθαρισμός, βελτιώθηκαν αλιευτικά οι συνθήκες στον κόλπο του Ηρακλείου», λέει στη "Νέα Κρήτη" ο προϊστάμενος του Τμήματος Αλιείας της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Κρήτης Μανόλης Λαμπράκης.
«Για παράδειγμα, είχαν εξαφανιστεί τα μπαρμπούνια για δέκα χρόνια και επανεμφανίστηκαν. Η θάλασσα δεν είναι μόνο νερό, είναι και οι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στο περιβάλλον αυτό και είναι ζωντανοί», λέει ο ίδιος και προσθέτει ότι, εκτός από τη ρύπανση, έχουμε και την παράνομη δράση ερασιτεχνών ψαράδων ή την υπεραλίευση, που μπορεί να κάνουν εκμεταλλευόμενοι το πάγωμα της έκδοσης των αδειών κατά τα τελευταία τρία χρόνια.
«Κατά την άποψή μου, ένα πρόβλημα αποτελεί η ερασιτεχνική αλιεία. Ιδιαίτερα τα τελευταία τρία χρόνια, που δε βγαίνουν άδειες. Ο καθένας μπορεί να ψαρέψει ελεύθερα. Και δεν μπορούμε να ξέρουμε ούτε πόσοι είναι, ούτε τα σκάφη που χρησιμοποιούν ξέρουμε, ούτε τα εργαλεία. Πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα αποτελεί όμως η παράνομη αλιεία. Με ό,τι μέσα μπορεί να χρησιμοποιεί κάποιος που ψαρεύει παράνομα»...
Στο ερώτημά μας για το ενδεχόμενο να χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα δυναμίτες για το ψάρεμα, ο ίδιος απαντά ότι «απ' ό,τι ακούγεται, χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα από κάποιους δυναμίτες. Δεν έχω αποδείξεις, αλλά έχω πληροφορίες ότι εξακολουθεί να συμβαίνει και αυτό»...
«Διαπράττουν έγκλημα»
Και συνεχίζοντας, ο κ. Λαμπράκης λέει κάτι πολύ χαρακτηριστικό: «Το να πας να ψαρέψεις σε ένα μέρος όπου ξέρεις ότι θα ψαρέψεις γόνους για να πάρεις ένα τελάρο ψάρια και να καταστρέψεις 10 τελάρα γόνων που θα σου δώσουν 100, 200 τελάρα ψάρι μετά, αυτό είναι έγκλημα. Και το κάνουν»! Για τα μέτρα τα οποία έχουν ληφθεί και εφαρμόζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ελληνική κυβέρνηση, ο Μανόλης Λαμπράκης λέει: «Δε φτάνουν αυτά τα μέτρα. Εγώ πιστεύω ότι έχουμε φτάσει σε σημείο που πρέπει να παρθούν πιο ριζικά μέτρα. Και πιο ριζικό μέτρο θα ήταν να οριοθετηθούν θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, όπου να μην μπορεί να ψαρέψει κανείς. Και αυτές οι περιοχές μπορεί να είναι μόνιμες ή μπορεί να έχουν μια διάρκεια ζωής, δηλαδή. Περιορίζουμε μια περιοχή για δέκα χρόνια. Και μετά περιορίζουμε μια άλλη. Και ένα δεύτερο μέτρο. Να ποντιστούν σε διάφορα μέρη τεχνητοί ύφαλοι, που αποτελούν ουσιαστικά χώρους που πολλαπλασιάζονται και μεγαλώνουν τα ψάρια»...
Στο σημείο αυτό, ο προϊστάμενος του Τμήματος Αλιείας εκθειάζει τους επιστήμονες του ΕΛΚΕΘΕ, λέγοντας ότι «έχουν φτιάξει τέτοιους υφάλους ή και άλλες πιο απλές κατασκευές, για προφύλαξη των ίδιων των ψαριών»...
Στο μεταξύ, υπάρχει πρόβλημα επιτήρησης της κατάστασης. «Εμείς δεν έχουμε δικαίωμα επιτήρησης. Το Λιμεναρχείο έχει αυτή την αρμοδιότητα. Αλλά το Λιμεναρχείο δεν προλαβαίνει. Με τι απ' όλα θα απασχοληθεί; Οι άνθρωποι κάνουν προσπάθεια όσο μπορούν. Αλλά αυτό που πρέπει να γίνει είναι πρώτα απ' όλα οι ίδιοι οι ψαράδες να προσέχουν τι κάνουν. Και δεύτερον, να ενισχυθεί το Λιμενικό. Να δοθεί η άδεια σε μας να κάνουμε ελέγχους μαζί με επιθεωρητές αλιείας. Είμαστε σε μια φάση που πάει να γίνει αυτό. Το ζητάει και η Ευρωπαϊκή Ένωση»...
...................................................................
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΕΧΕΙ ΕΥΘΥΝΕΣ
«Αν κάτι δεν έχει κατανάλωση, ο άλλος δε θα το κυνηγά να το πιάσει»
«Αν εγώ δεν αγοράζω ως καταναλωτής κάτι που απαγορεύεται να ψαρεύεται, δε θα ψαρεύεται», τονίζει ο Μανόλης Λαμπράκης, φέρνοντας ως παράδειγμα τους αχινούς, που σήμερα είναι ελεγχόμενη η αδειοδότηση για το ψάρεμά τους και μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν εντελώς παράνομο, αλλά υπήρχε και υπάρχει μεγάλο παραεμπόριο στη διακίνηση των αχινών, κυρίως σε ταβέρνες.
«Αν κάτι δεν έχει κατανάλωση, ο άλλος δε θα το κυνηγά να το πιάσει. Για παράδειγμα, σήμερα μπορούμε να πιάσουμε δέκα αχινούς για δική μας χρήση. Αλλά μέχρι εκεί. Χωρίς άδεια. Αλλά δέκα. Όχι ένα τσουβαλάκι. Βέβαια, δίνεται άδεια σε επαγγελματίες κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Και αυτό τα τελευταία χρόνια. Μέχρι τότε είχε απαγορευτεί τελείως», λέει χαρακτηριστικά.
Οι φτωχότερες θάλασσες
Στον ελλαδικό χώρο, η έλλειψη ψαριών σε ποιες θάλασσες είναι πιο μεγάλη; Ο βιολόγος-ιχθυολόγος Μανόλης Λαμπράκης απαντά: «Εκεί όπου οι θάλασσες είναι πιο ολιγοτροφικές, έχουμε μεγαλύτερη έλλειψη ψαριών. Για παράδειγμα στο βόρειο Αιγαίο, όπου πέφτουν τέσσερα ποτάμια, που είναι πλούσια η θάλασσα σε υλικά, δημιουργείται πλαγκτόν και μπορούν να φάνε τα ψάρια. Οπότε οι ποσότητες που υπάρχουν από τη Χίο και πάνω δεν έχουν καμία σχέση με τις ποσότητες που υπάρχουν από τη Χίο και κάτω. Είναι μεγαλύτερες οι ποσότητες. Αυτά τα ποτάμια είναι ο Αξιός, ο Νέστος, ο Έβρος και ο Στρυμόνας, που υποστηρίζουν την παραγωγή. Βέβαια, καμιά φορά αυτό γυρίζει μπούμερανγκ, γιατί με κατάλληλες συνθήκες μπορεί να υπεραναπτυχθεί το πλαγκτόν και να έχουμε το αντίθετο αποτέλεσμα: Να μην μπορούν καθόλου να ψαρέψουν οι αλιείς»...
Τα βαρέα μέταλλα
Για την κατάσταση στην Κρήτη, όπως και στη Μεσόγειο γενικότερα, ο μεγάλος κίνδυνος για την υγεία του ανθρώπου μπορεί να προέλθει από τη ρύπανση των ψαριών με βαρέα μέταλλα.
«Συνήθως έχουμε τα βιομηχανικά και τα αστικά απόβλημα, που προκαλούν ρύπανση όταν πέφτουν ανεπεξέργαστα. Αλλά αυτά δεν προκαλούν μόλυνση. Όταν μιλάμε για μόλυνση, εννοούμε την ανάπτυξη μικροβιακού φορτίου. Μόλυνση ας πούμε είχαμε κάποια εποχή στον κόλπο της Νεάπολης με χολέρα. Και όσοι έφαγαν μύδια από τον κόλπο της Νεάπολης εκείνη την εποχή έπαθαν χολέρα. Μιλάμε για τη δεκαετία γύρω στο '50. Όταν υπάρξουν καλλιέργειες και συλλογή κυρίως οστράκων, αλλά υπάρχουν μικρόβια παθογόνα και τα φας, ειδικά αν τα τρως ωμά, σαφώς και θα αρρωστήσεις», επισημαίνει ο βιολόγος-ιχθυολόγος Μανόλης Λαμπράκης.
Στο ερώτημά μας αν είναι σωστό να αλιεύονται ψάρια από το σημείο του κόλπου του Ηρακλείου, όπου εκβάλλει ο Βιολογικός της ΔΕΥΑΗ, ο Μανόλης Λαμπράκης λέει ότι το ψάρι δεν τρώει τα λύματα. Όταν αυτά είναι επεξεργασμένα, πρόβλημα δεν υπάρχει. Πρόβλημα υπάρχει όταν είναι ανεπεξέργαστα. Αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις η Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου απαγορεύει το ψάρεμα στην ευρύτερη περιοχή.
«Το πλαγκτόν θα τραφεί με τις θρεπτικές ουσίες των λυμάτων και το ψάρι θα τραφεί από το πλαγκτόν», εξηγεί χαρακτηριστικά.
Φρέσκα ή κατεψυγμένα;
Στο ερώτημα που κάνουν πολλοί καταναλωτές ψαριών, «να προτιμήσω τα κατεψυγμένα ή τα φρέσκα ψάρια ως λιγότερο βεβαρημένα με βαρέα μέταλλα», ο βιολόγος-ιχθυολόγος απαντά ότι «τα ψάρια που τρέφονται με πλαγκτόν και έχουν μικρή διάρκεια ζωής, τύπου αφρόψαρα, όπως γάβρος, σαρδέλα, αθερίνα κ.λπ., είναι πιο υγιεινά από τα μεγάλα ψάρια που μας αρέσει να τρώμε. Και μπορεί τα μεγάλα να είναι πιο νόστιμα, αλλά επειδή έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και επειδή τρέφονται με άλλα ψάρια, υπάρχει βιοσυσσώρευση βαρέων μετάλλων»...
Και στο σημείο αυτό φέρνει το εξής παράδειγμα: «Ένα μοσχάρι, για να μεγαλώσει, πόσους τόνους χορτάρι έχει φάει; Αρκετούς τόνους. Αν λοιπόν το χορτάρι εμπεριέχει κάποια στοιχεία, αυτά συσσωρεύονται στον οργανισμό του. Και τα παίρνουμε εμείς συσσωρευμένα. Αν όμως εμείς τρώμε απευθείας τα χόρτα, δε θα πάρουμε όσα θα πάρει ένα μοσχάρι»...
Σε ό,τι αφορά τα κατεψυγμένα, «αυτά προέρχονται από άλλες θάλασσες, όπως τον Ατλαντικό Ωκεανό. Εφόσον έχουν τηρηθεί όλες οι συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας, είναι πολύ καλά τα κατεψυγμένα. Απλά δεν έχουν παραμείνει όλες εκείνες οι οργανοληπτικές ιδιότητες που έχει το φρέσκο ψάρι. Αλλά είναι καλά. Το θέμα είναι ότι μέσα σε μισή ώρα από την ώρα που θα ψαρευτεί θα παγωθεί. Και σε μια ώρα είναι κατεψυγμένο»...
Αλλά, επίσης, είναι καλά και τα ψάρια του ιχθυοτροφείου. «Οι τροφές έχουν βελτιωθεί, οι άνθρωποι προσέχουν, έχουν περάσει σε εμβολιασμούς και όχι σε αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών και σίγουρα το ψάρι είναι πιο καλή τροφή για τον άνθρωπο απ' ό,τι τα ζώα της στεριάς. Το κατσικάκι, το αρνάκι κ.λπ. δημιουργούν στον ανθρώπινο οργανισμό κάποια προβλήματα, το ψάρι όμως δεν τα δημιουργεί. Συν το ότι εμπεριέχει κάποια θρεπτικά συστατικά που το κρέας δεν τα έχει»...
Ο κύκλος του νερού
Τι γίνεται όμως γενικότερα με τη Μεσόγειο; Πόσο ασφαλής θάλασσα είναι για τη διατροφή μας;
«Ο παγκόσμιος κύκλος του νερού», λέει ο Μανόλης Λαμπράκης, «έχουν βρει ότι έχει μια διάρκεια γύρω στα 7.000 χρόνια! Δηλαδή, το ίδιο μόριο του νερού να ξαναβρεθεί στο ίδιο σημείο, αφού έχει κάνει τον κύκλο του. Αλλά από 'κει και πέρα η Μεσόγειος ήταν πάντα κατοικημένη. Πάντα είχαμε το φαινόμενο να βλέπουμε τη θάλασσα κάτι σαν αποδέκτη σκουπιδιών»...
Αλλά ακόμα και στο Λιβυκό πέλαγος μπορεί να βρεθούν βαρέα μέταλλα σε ψάρια, ακόμη κι αν δεν υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα ή και βιομηχανία.
«Έχω γίνει και μάρτυρας του γεγονότος. Πρέπει να ήταν κάπου στη δεκαετία του '80. Ήταν μια παρέα ψαράδων που έπιασαν στο Λυβικό πέλαγος ροφούς. Και είπαν να φάμε το μεζέ, δηλαδή τα συκώτια. Βγάζανε τα συκώτια και έπεφταν τα μέταλλα σαν σκάγια κάτω! Όχι απλά υπήρχαν βαρέα μέταλλα, αλλά είχαν δημιουργήσει σώματα σαν σκάγια. Ανοίγοντας το συκώτι, έπεφταν σαν σκάγια κάτω. Πρόβλημα υπάρχει σαφώς. Κάποιος που δεν ήξερε, θα τα κατανάλωνε. Εντάξει. Δε θα πεθάνει. Αλλά στη διάρκεια της ζωής του, ανάλογα με τα μέταλλα που θα μαζέψει μέσα του, μπορεί να υποστεί βλάβες στο νευρικό του σύστημα»!...
Καταλήγοντας, ο προϊστάμενος του Τμήματος Αλιείας στην Περιφέρεια Κρήτης δηλώνει με ικανοποίηση ότι η Περιφέρεια Κρήτης είναι η μόνη στην Ελλάδα που έχει δημιουργήσει Άτυπο Συμβούλιο Αλιείας, κάτι που έγινε προ ετών, και στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, λαμβάνοντας αποφάσεις για κρίσιμα ζητήματα, όταν αυτά έρχονται στην επιφάνεια και πρέπει να γίνουν οι ανάλογες ενέργειες για την αντιμετώπισή τους.
http://www.neakriti.gr/?page=newsdetail&DocID=1409175&srv=149
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου