Η ιστορία ενός γεωπόνου

                      

Αν και ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της θεωρίας περί συνταγογράφησης των φυτοφαρμάκων και επιμόρφωσης των αγροτών - που δεν έπαψε να το φωνάζει ούτε στα χρόνια της δεκαετίας του '90 ως απλός υπάλληλος της ΑΤΕ που έβλεπε την κακή χρήση των φυτοπροστατευτικών που υπήρχαν τότε - ο Κωστής Παπαδάκης σήμερα τονίζει κατηγορηματικά, ότι πίσω από τα περίφημα σεμινάρια φυτοφαρμάκων κρύβονται συμφέροντα πολυεθνικών.



Ο συνταξιούχος σήμερα γεωπόνος, που συνταξιοδοτήθηκε ως διευθυντής του Β' Καταστήματος Ηρακλείου της ΑΤΕ με την εκπνοή του έτους 2006, μας ανοίγει την καρδιά του και μιλάει για τα πάντα. Από τα χρόνια που φοιτούσε στο γυμνάσιο της Πόμπιας, τη μετέπειτα θητεία του στο στρατό επί Χούντας, τις "σοσιαλιστικές μίζες" στη δεκαετία του '80, αλλά και για το "χθες", το "σήμερα" και το "αύριο" της αγροτικής οικονομίας!

Η φωτογραφία είναι του 1973. Το ραπάνι γίγας προέρχεται από χωράφι των Μοιρών. Είναι περίπου 60 εκατοστών και βάρους 5 κιλών. Εποχές, βεβαίως, που τα εδάφη δεν είχαν ακόμα κορεστεί και κουραστεί.

«Θέλουν να ελέγξουν τα πάντα», τονίζει με κατηγορηματικό τρόπο για τις πολυεθνικές των φυτοφαρμάκων, καλώντας τη σημερινή κυβέρνηση να καταργήσει "τώρα" το μνημονιακό νόμο για τα περίφημα σεμινάρια, ο γνωστός και πολύ αγαπητός στον κόσμο γεωπόνος. «Είναι σεμινάρια που θα πληρώνει ο αγρότης και υποθέτω ότι θα ενημερώνεται για συγκεκριμένη γκάμα φαρμάκων, που αυτό υποδηλώνει συμφέροντα πολυεθνικών. Και αυτό είναι έγκλημα», λέει χαρακτηριστικά. Όσο για το σημείο εκείνο που ορίζει ρητά και κατηγορηματικά ότι από τις 26 Νοεμβρίου και μετά όσοι δε θα έχουν αποκτήσει το πιστοποιητικό του σεμιναρίου δε θα μπορούν να αγοράσουν φυτοφάρμακα για επαγγελματική χρήση, ο Κωστής Παπαδάκης επιβεβαιώνει πλήρως τα στοιχεία της δημοσιογραφικής έρευνας της "Ν. Κρήτης".

Από το συνέδριο στη Νότια Αφρική για τα κηπευτικά. Ο Κωστής Παπαδάκης βρίσκεται σε θερμοκηπιακή καλλιέργεια. Το ταξίδι αυτό έγινε το έτος 1992.

«Αυτό κάνει κάποιον να σκεφτεί ότι υπάρχει μια οργάνωση που αποσκοπεί στην αιχμαλωσία του αγροτικού κόσμου. Και απορώ πώς το κράτος επιτρέπει τέτοια πράγματα. Αυτός είναι ένας μνημονιακός νόμος που θα πρέπει να καταργήσει η κυβέρνηση και να αντισταθεί σθεναρά σε όλα αυτά τα συμφέροντα. Διότι, όταν πληρώνουν οι αγρότες όλης της Ελλάδος και έχουν και αυτούς τους περιορισμούς, φανταστείτε τι συμβαίνει. Από αυτά τα χρήματα, αν έδιναν ένα χιλιοστό και λιγότερο, θα μπορούσαν να έχουν ανθρώπους, εκπαιδευμένους γεωπόνους, που να βοηθούν τον κόσμο σε όλη την Ελλάδα»...


Φυτοφάρμακα-όπλα-ναρκωτικά

«Τα φυτοφάρμακα, τα όπλα και τα ναρκωτικά είναι κεφάλαια που "δουλεύουν" σε όλη την παγκόσμια οικονομία», λέει ο γεωπόνος Κωστής Παπαδάκης, για να δώσει έμφαση στη σημασία της υπόθεσης. «Αυτή η κατάσταση θα αιχμαλωτίσει τον αγρότη. Και εγώ είμαι υπέρ της ενημέρωσης των αγροτών. Ένας ενημερωμένος πολίτης είναι ένας σωστός πολίτης. Και ο ενημερωμένος αγρότης είναι ο σωστός αγρότης. Αλλά μέσα από σωστή ενημέρωση»...

Στο σημείο αυτό τονίζει με νόημα: «Από τη δεκαετία του '50 και του '60 ο αγρότης πήγαινε από παιδί στο χωράφι κι ό,τι έβλεπε τον πατέρα του να κάνει, έκανε κι αυτός. Σωστά το έκανε; Λάθος το έκανε; Έτσι το μάθαινε αυτός. Αλλά η γεωργία δεν είναι εύκολη επιστήμη. Σήμερα η επιμόρφωση του γεωργού δεν μπορεί να γίνεται από τον πατέρα του. Πρέπει να γίνεται από το κράτος δωρεάν»...

«Κύριε, μετατίθεστε»

Διαβάζοντας κανείς τις σημερινές δηλώσεις του Κωστή Παπαδάκη, ίσως και να πιστέψει ότι ο ίδιος δεν επιθυμεί τη σωστή ενημέρωση του αγρότη και την ορθολογική χρήση των φυτοφαρμάκων. Αν όμως μάθει ότι εξαιτίας συνεντεύξεών του προς τα τέλη της δεκαετίας του 1990 στον υπογράφοντα συντάκτη του παρόντος ρεπορτάζ λάμβανε συχνά από τα κεντρικά των Αθηνών την εντολή τής τότε διοίκησης της Τράπεζας «κύριε, μετατίθεστε», αλλά επειδή αντιστεκόταν με πολύ έξυπνο τρόπο, αυτές οι μεταθέσεις ανακαλούνταν στη συνέχεια, σαφώς και θα αλλάξει γνώμη.

Ο κ. Παπαδάκης θυμάται: «Είστε γνώστης της κατάστασης. Και η περίπτωση αυτή δείχνει τη νοοτροπία που υπάρχει στην Ελλάδα. Η δικαίωση η δική μας για τα δημοσιεύματά σας εκείνη την εποχή έρχεται τώρα, μετά από 20 χρόνια. Αλλά είναι αργά. Εγώ, όταν ήμουνα στην Καλιφόρνια, για να ψεκάσουν οι αγρότες έπρεπε να είναι πρώτα μπροστά το "100" και έλεγχε τι θα κάνει ο άλλος και πώς θα το κάνει. Όταν όμως εμείς τα λέγαμε εδώ, είδαμε ότι υπήρχαν τα συμφέροντα των εμπόρων που δεν ήθελαν να μιλούμε για να μη δημιουργήσουμε προβλήματα. Και πόσοι άνθρωποι δεν είχαν πεθάνει με το παραμικρό... Και βλέπαμε τους υποστηρικτές των φυτοφαρμάκων να λένε ότι το φάρμακο κάνει καλό ακόμα και στο περιβάλλον. Άρα η απόδειξη ήταν ξεκάθαρη για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Το σωστό καταπολεμάται όταν υπάρχει ένα προσωπικό συμφέρον»!

Ο κ. Παπαδάκης δεν ξεχνά όμως ούτε το Σύλλογο Ιδιωτών Γεωπόνων και το ΓΕΩΤΕΕ (ανθρώπους μέσα από την τότε κυβέρνηση) που έκαναν διάφορες παρεμβάσεις σε βάρος του και σε βάρος του δημοσιογράφου, για τα δημοσιεύματα εκείνης της δεκαετίας. «Μας έλεγαν και κάποιοι αγρότες τότε να μη λέμε τέτοια πράγματα γιατί μπορεί να μην πουλήσουν το προϊόν τους. Αυτό είναι λάθος. Και ενώ εγώ είμαι κατά των φαρμάκων, υποστηρίζω, όπως ξέρετε καλά, ότι δεν μπορείς να καλλιεργείς χωρίς φάρμακα».

Θάλασσα... δηλητηρίων

Εκείνα τα χρόνια, μάλιστα, σε μια περιοδεία του στο Τυμπάκι, ο Κωστής Παπαδάκης θυμάται: «Έτυχε στο Τυμπάκι να δω εκατοντάδες κουτιά, που είχε παρασύρει ο ποταμός στην άκρη της θάλασσας από κουτιά που περιείχαν το βρωμιούχο μεθύλιο, που αφήνει φοβερά υπολείμματα. Και είχε έρθει ο δήμαρχος τότε και με παρακάλεσε να μην πω κουβέντα, για να μην του δημιουργήσω θέμα. Και άνθρωποι που κολυμπούσαν μες στη θάλασσα μού έλεγαν ότι στο βυθό της θάλασσας γίνεται το "έλα να δεις" από τα κουτιά αυτά. Και τα ψάρια δηλητηριάζουν και το νερό και τους ανθρώπους».

Ο κ. Παπαδάκης επισημαίνει στο σημείο αυτό ότι «σήμερα τα πράγματα έχουν βελτιωθεί. Αλλά ακόμα δεν έχει πιστέψει ο κόσμος ότι θα πρέπει να προσέχει. Διότι δεν μπορώ να πιστέψω ότι όλοι ξέρουν ότι «θα ψεκάσω απόψε και δε θα κόψω μέχρι μια ορισμένη ημερομηνία». Κάτι που έκαναν παλιά. Εμένα προσωπικά μου είχαν πει ότι είχαν ψεκάσει από εσπέρας και την επομένη είχαν διαθέσει τα ψεκασμένα προϊόντα τους στην αγορά»!

Εποχές πείνας

Ρωτήσαμε τον Κωστή Παπαδάκη για τα χρόνια του γυμνασίου. Και μας μίλησε για τις τραγικές δεκαετίες 1950-1960. Ο ίδιος τελείωσε το γυμνάσιο της Πόμπιας στην περίοδο 1956-1962. «Τότε ήταν λίγα τα γυμνάσια της Κρήτης. Έτσι έπρεπε να μείνω στην Πόμπια για να τελειώσω το γυμνάσιο. Θυμάμαι από το γυμνάσιο την αυστηρότητα που υπήρχε τότε. Αυστηρότητα αλλά και τάξη. Και οι καθηγητές προσπαθούσαν να δώσουν μάθηση στα παιδιά. Το χαρακτηριστικό της εποχής εκείνης ήταν η μεγάλη οικονομική δυσχέρεια που υπήρχε. Η φτώχια. Μόλις είχαμε βγει από την καταστροφή της κατοχής και του εμφυλίου. Και η δυνατότητα στα παιδιά της υπαίθρου για σπουδές αντιμετώπιζε μεγάλες δυσκολίες».
Και συνεχίζει την αφήγηση του: «Τελειώνοντας το γυμνάσιο, είχα σκοπό να προχωρήσω, να δώσω πανελλαδικές. Να σημειωθεί ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η λεγόμενη επαγγελματική κατάρτιση και ο επαγγελματικός προσανατολισμός. Τελειώναμε και δεν ξέραμε πού θα δώσουμε. Εγώ είχα αποφασίσει να δώσω στις θετικές επιστήμες, Φυσικομαθηματικό. Έδωσα στη Θεσσαλονίκη και πέρασα. Και επειδή το καλοκαίρι ένας φίλος μου έδωσε Γεωπονική, αποφάσισα να δώσω κι εγώ στη Γεωπονική στην Αθήνα. Τότε έδινες ξεχωριστά σε κάθε ειδικότητα. Πέρασα λοιπόν και στις δυο σχολές. Στην αρχή βγήκαν τα αποτελέσματα για την πρώτη σχολή και μετά από ένα μήνα και στη δεύτερη».

Ο Κωστής Παπαδάκης, ακούγοντας τότε ότι οι γεωπόνοι έπαιρναν καλό μισθό, αλλά ταυτόχρονα και λόγω της γεωγραφικής θέσεως ήταν κοντύτερα στην Κρήτη, επέλεξε τη Γεωπονική Αθηνών, πενταετούς διάρκειας, και έκανε ειδικότητα στην Αμπελουργία.

"Πέτρινα" χρόνια

Παίρνοντας το πτυχίο του το Φεβρουάριο του 1968, ο Κωστής Παπαδάκης άρχιζε τότε ψυχολογικά να ετοιμάζεται για το στρατιωτικό του. Και κατετάγη τον Απρίλιο του 1968 στην Κόρινθο. «Μιλάμε για Χούντα. Αν κάποιος σε κατηγορούσε σε σχέση με τα πολιτικά σου φρονήματα για το παραμικρό, έστω και αν ήταν ψέματα, δεν επρόκειτο ποτέ να σε πάρουν στη Σχολή Εφέδρων Υπαξιωματικών. Έλεγχαν και πού ακόμα κοιμόσουνα. Εγώ είχα την τύχη να είναι ο πατέρας μου ήπιος χαρακτήρας, βενιζελικός στο φρόνημα, εγώ να μην ασχοληθώ με τα πολιτικά λόγω φτώχειας που με ανάγκασε να κοιτάζω πάντοτε πώς θα καταφέρω να τα βγάλω πέρα, δεν είχαμε και εχθρούς στο χωριό μας.. και έτσι δεν είχαμε κάποιο "κάρφωμα". Παρότι ο πατέρας μου ήταν ο μόνος άνθρωπος στη ζωή μου μέχρι τότε που μου κατηγορούμε τον Μεταξά ως δικτάτορα, όταν όλοι οι άλλοι έλεγαν για το "Όχι του Μεταξά"...

Με τη σύζυγό του Γεωργία Ρογδάκη στη φυτεία υδροπονικής καλλιέργειας στο πανεπιστήμιο Davis της Καλιφόρνιας. Έτος 1981. Πριν μάθει η Ελλάδα τι θα πει "υδροπονία".

Έτσι και τον επέλεξαν να φοιτήσει στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών στο Μεγάλο Πεύκο. Και επειδή στις εξετάσεις της σχολής βγήκες δεύτερος (τον πρώτο τον έλεγαν "Θεό" και εκείνον τον έλεγαν "Χριστό" οι υπόλοιποι συμφοιτητές), τον τοποθέτησαν στο στρατόπεδο του Παύλου Μελά, στη Σχολή Πυροβολικού μέσα στο Θεσσαλονίκη. «Όταν πήρα το απολυτήριο του στρατού, μου το έδωσε ένας κοντός. Και όπως έμαθα στη συνέχεια, αυτός ο κοντός ήταν ο γιος του δικτάτορα Παπαδόπουλου», λέει και γελάει ο κ. Παπαδάκης.

ΛΑΘΟΣ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ

«Έχουμε προϊόντα»;

Τι γίνεται όμως σήμερα με το επιχείρημα ότι «η Ελλάδα, ακόμα και αν πάψει να εισάγει, δεν έχει ανάγκη από αγαθά, δε θα πεινάσει»; Καταρχάς, ο γνωστός γεωπόνος ανατρέχει στη δεκαετία του '70 και λέει: «Ήταν η εποχή τότε που τα προϊόντα είχαν αξία. Δεν είχαμε ανταγωνισμό προϊόντων από άλλες χώρες. Ήταν πολύ περιορισμένη η αγορά και τα προϊόντα μας δεν έμεναν απούλητα. Τότε ήταν και οι ανάγκες λιγότερες. Δεν υπήρχαν θερμοκήπια την περίοδο εκείνη. Οπότε δεν υπήρχε και η αφθονία στην παραγωγή των προϊόντων. Είχες ένα κηπαλάκι, έβγαζες πατάτες, τις πουλούσες. Έβγαζες ντομάτες, τις πουλούσες. Σήμερα έχεις 5 στρέμματα θερμοκήπια και βγάζεις 150 τόνους ντομάτες κι έχουμε χιλιάδες θερμοκήπια. Υπάρχει πληθώρα προϊόντων».

Παρακάτω, ο γεωπόνος Κωστής Παπαδάκης λέει: «Σήμερα εμείς τις ανάγκες μπορούμε να τις καλύψουμε μόνοι μας. Και να τις υπερκαλύψουμε. Το θέμα είναι, όμως, αν θα καταφέρουμε να αλλάξουμε τη νοοτροπία μας. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι και το φυτοφάρμακο που έχουμε ανάγκη για τις καλλιέργειές μας το εισάγουμε. Αλλά ειδικά η νοοτροπία. Όταν εγώ είμαι βοσκός και έχω 100 πρόβατα και δεν πάω να δουλέψω στο μεροκάματο, αλλά βάζω έναν αλλοδαπό να μου τα βλέπει, τον πληρώνω κι εγώ κάθομαι στο καφενείο, πώς περιμένω να επιβιώσω;».

Μίζες... "σοσιαλιστικές"

Κάποιοι έτρωγαν με χρυσά κουτάλια

Ο Κωστής Παπαδάκης διορίστηκε στο Δημόσιο και συγκεκριμένα ξεκίνησε τη θητεία του από τον τότε ΟΓΑ και σημερινό ΕΛΓΑ, ενώ στη συνέχεια έδωσε εξετάσεις και πέρασε στην ΑΤΕ το 1972. Διορίζεται τότε στο Αρκαλοχώρι. Το 1975 μετατίθεται στις Μοίρες. Το 1978 στην Ιεράπετρα. Και στο διάστημα από το 1980-1982 κάνει τη μετεκπαίδευσή του στην Αμερική, ως ένας από τους δύο γεωπόνους που επελέγησαν μέσα από γραπτές εξετάσεις από την ΑΤΕ. Την αίτησή του για μεταπτυχιακό την είχε αποδεχτεί το Πανεπιστήμιο Ντέιβις της Καλιφόρνιας. Η εξειδίκευση που ακολούθησε ήταν στον τομέα της υδροπονίας στα κηπευτικά, που ως τεχνική ήταν ακόμα άγνωστη στην Ελλάδα. Τοποθετείται στον τομέα ευθύνης των κηπευτικών σε όλη την Κρήτη. Και επιστρέφοντας, αναλαμβάνει υπεύθυνος Κρήτης στα θερμοκήπια, στην Επιθεώρηση Ηρακλείου της ΑΤΕ.

Κι εκεί, από το 1985 και μετά, αρχίζει να καταλαβαίνει ότι στα Κέντρα Ελέγχου των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων κάποιοι έτρωγαν με χρυσά κουτάλια... «Τότε υπήρχαν τα χρήματα της ΕΟΚ και ανάμεσα σε αυτούς που είχαν το δικαίωμα της έγκρισης των επιδοτήσεων είχαν ανακατευτεί άνθρωποι της μίζας. Επειδή μου είχαν εμπιστοσύνη οι παραγωγοί, μου έλεγαν ότι μέσα από τη μελέτη για να πάρουν την επιδότηση έπρεπε να δώσουν 10 με 20% μίζα για να μπορέσει να προχωρήσει η υλοποίηση της μελέτης. Μίζα προς τους κρατικούς υπαλλήλους που έκαναν την έγκριση της επιδότησης»!

Και αναφέρει το χαρακτηριστικό παράδειγμα... «Ήταν μια μεγάλη μονάδα με κόστος, βάσει μελέτης, 680 εκατομμύρια δραχμές. Η δική μου εκτίμηση εκ μέρους της ΑΤΕ, με βάση τα δεδομένα του κόστους, ήταν 280 εκατομμύρια. Άρα είχαν μπει 300 εκατομμύρια "αέρας", τα οποία θα έπαιρνε ο παραγωγός και θα έδινε και τις μίζες προς τα πάνω»...
Μια άλλη περίπτωση. «Ελέγχω μελέτη εγκεκριμένη από το υπουργείο Γεωργίας, με δική μου εκτίμηση, κόστους 30 εκατομμυρίων δραχμών. Και ξέρετε πόσο ήταν το εκτιμώμενο κόστος από το υπουργείο; 150 εκατομμύρια δραχμές. Όταν τους ανέλυσα το κόστος και τους ρώτησα γιατί έβαλαν τόσο παραπάνω, η απάντησή τους ήταν... "Και σένα τι σε ενδιαφέρει;"».

Και καταλήγει ο Κωστής Παπαδάκης. «Τότε μιλούσα για μίζες. Και μου έλεγαν ότι "δε γίνονται αυτά τα πράγματα". Και τώρα μιλούν όλοι για μίζες, ακόμα και στον παρ' ολίγον πρωθυπουργό της χώρας Άκη Τσοχατζόπουλο»...

(ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ - "ΝΕΑ ΚΡΗΤΗ" - ΣΑΒΒΑΤΟ 2 ΜΑΪΟΥ 2015)